تفسير ابن كثر - سورة الفاتحة الآية 1 | تواصل | القرآن الكريم

مرحباً بك زائرنا الكريم .. لك حرية الإستفادة والنشر

Surah An-Najm ( The Star )

Select reciter

Ўзбек

Surah An-Najm ( The Star ) - Aya count 62

وَالنَّجْمِ إِذَا هَوَىٰ ( 1 )

Ботаётган юлдуз билан қасам.

مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمْ وَمَا غَوَىٰ ( 2 )

Сизнинг биродарингиз адашгани ҳам, йўлдан озгани ҳам йўқ.

وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ ( 3 )

У ҳаводан нутқ қилмас.

إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ ( 4 )

У (Қуръон) ваҳийдан ўзга нарса эмас.

عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَىٰ ( 5 )

Унга шиддатли қувват эгаси ўргатди.

ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوَىٰ ( 6 )

Миррат эгаси. Бас кўтарилди.

وَهُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلَىٰ ( 7 )

Ва у олий уфқда эди.

ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ ( 8 )

Сўнгра яқинлашди ва жуда ҳам яқин бўлди.

فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَىٰ ( 9 )

Бас, икки камон миқдоридай жойгда бўлди. Балки ундан ҳам яқинроқ келди.

فَأَوْحَىٰ إِلَىٰ عَبْدِهِ مَا أَوْحَىٰ ( 10 )

Ва У зот бандасига нимани ваҳий қилган бўлса, етказди.

مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَىٰ ( 11 )

Қалб (кўз) кўрганини ёлғонга чиқармади.

أَفَتُمَارُونَهُ عَلَىٰ مَا يَرَىٰ ( 12 )

У билан ўзи кўрган нарса устида тортишасизларми?!

وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَىٰ ( 13 )

Ва дарҳақиқат, уни бошқа сафар кўрди.

عِندَ سِدْرَةِ الْمُنتَهَىٰ ( 14 )

Тугаш дарахти олдида.

عِندَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَىٰ ( 15 )

У(дарахт)нинг ҳузурида маъво жаннати бор.

إِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ مَا يَغْشَىٰ ( 16 )

Ўшанда, дарахтни ўрайдиган нарса ўраб турибди.

مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ ( 17 )

Нигоҳ бурилмади ҳам, ҳаддидан ошмади ҳам.

لَقَدْ رَأَىٰ مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَىٰ ( 18 )

Дарҳақиқат, Ўз Роббисининг улкан белгиларидан кўрди. (Муҳаммад алайҳиссалом меърож кечасида, жаннатни, дўзахни, Байтул маъмурни, ўтган Пайғамбарларни, Жаброил алайҳиссаломнинг асл ҳолатларини ва бошқаларни кўрдилар.)

أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّىٰ ( 19 )

Лот ва Уззони ўйлаб кўрдингизми?

وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَىٰ ( 20 )

Ва бошқаси-учинчиси Манотни ҳам?

أَلَكُمُ الذَّكَرُ وَلَهُ الْأُنثَىٰ ( 21 )

Сизларга эркаг-у, У зотга аёлми?

تِلْكَ إِذًا قِسْمَةٌ ضِيزَىٰ ( 22 )

Ундоқ бўлса, бу нотўғри тақсим-ку!

إِنْ هِيَ إِلَّا أَسْمَاءٌ سَمَّيْتُمُوهَا أَنتُمْ وَآبَاؤُكُم مَّا أَنزَلَ اللَّهُ بِهَا مِن سُلْطَانٍ ۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنفُسُ ۖ وَلَقَدْ جَاءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ الْهُدَىٰ ( 23 )

У(бут)лар сиз ва ота-боболарингиз қўйган номлардан ўзга ҳеч нарса эмас. Аллоҳ бунга ҳеч ҳужжат туширган эмас. У (мушрик)лар Роббиларидан ҳидоят келганига қарамай гумон ва ҳавойи нафс хоҳишига эргашарлар, холос.

أَمْ لِلْإِنسَانِ مَا تَمَنَّىٰ ( 24 )

Ёки ҳар инсон нимани хоҳласа, шу бўлурми?

فَلِلَّهِ الْآخِرَةُ وَالْأُولَىٰ ( 25 )

Зеро, охират ҳам, дунё ҳам Аллоҳникидир.

وَكَم مِّن مَّلَكٍ فِي السَّمَاوَاتِ لَا تُغْنِي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا إِلَّا مِن بَعْدِ أَن يَأْذَنَ اللَّهُ لِمَن يَشَاءُ وَيَرْضَىٰ ( 26 )

Осмонларда қанчадан-қанча фаришталар мавжуд, уларнинг шафоати ҳеч фойда бермас. Магар Аллоҳ Ўзи хоҳлаган ва рози бўлганларга изн берсагина.

إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ لَيُسَمُّونَ الْمَلَائِكَةَ تَسْمِيَةَ الْأُنثَىٰ ( 27 )

Албатта, охиратга иймон келтирмаганлар фаришталарни аёл номи билан номларлар.

وَمَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ ۖ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ ۖ وَإِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا ( 28 )

Уларда бу ҳақда ҳеч қандай илм йўқ. Гумондан бошқа нарсага эргашмаслар. Албатта, гумон ҳақиқат ўрнига ўтмас.

فَأَعْرِضْ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِكْرِنَا وَلَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا ( 29 )

Бизнинг зикримизга орқа ўгирган, ҳаёти дунёдан бошқани хоҳламайдиганлардан юз ўгир.

ذَٰلِكَ مَبْلَغُهُم مِّنَ الْعِلْمِ ۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اهْتَدَىٰ ( 30 )

Уларнинг эришган илмлари мана шу. Албатта, Роббинг Унинг йўлидан адашганларни билгувчидир ва ҳидоятдагиларни ҳам билгувчидир.

وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ لِيَجْزِيَ الَّذِينَ أَسَاءُوا بِمَا عَمِلُوا وَيَجْزِيَ الَّذِينَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَى ( 31 )

Осмонлару ердаги барча нарсалар Аллоҳникидир. У ёмонлик қилганларни амалига яраша жазолар ва яхшилик қилганларни гўзал(мукофот)ила мукофотлар.

الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ ۚ إِنَّ رَبَّكَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ ۚ هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنشَأَكُم مِّنَ الْأَرْضِ وَإِذْ أَنتُمْ أَجِنَّةٌ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ ۖ فَلَا تُزَكُّوا أَنفُسَكُمْ ۖ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَىٰ ( 32 )

Улар кичик гуноҳлардан бошқа катта гуноҳлар ва фаҳш ишлардан четда бўладиганлардир. Албатта, Роббинг мағфирати кенг зотдир. У сизларни тупроқдан пайдо қилганда ҳам, оналарингиз қоринларида ҳомилалик чоғингизни ҳам яхши билувчидир. Шундоқ экан, ўзингизни оқламанг, У ким тақводорлигини яхши биладир. (Оятдаги «Ламам» сўзини биз «кичик гуноҳлар» деб таржима қилдик. Аслида, «ламам» сўзи «оз», «кичик» маъноларини англатади. «Кичик гуноҳ» ибораси энг муносиб маънодир. «Фаҳш ишлар» ибораси қабиҳлиги катта иш ва сўзларга нисбатан ишлатилади. Шариатда «катта гуноҳ» деб Аллоҳ ҳаромлигини баён қилган ва ёки жазоси белгиланган гуноҳларга айтилади. Ўғрилик, одам ўлдириш ва зино кабилар.)

أَفَرَأَيْتَ الَّذِي تَوَلَّىٰ ( 33 )

Юз ўгириб кетганни кўрмадингми?!

وَأَعْطَىٰ قَلِيلًا وَأَكْدَىٰ ( 34 )

У озгина берди ва тўхтатди.

أَعِندَهُ عِلْمُ الْغَيْبِ فَهُوَ يَرَىٰ ( 35 )

Унинг ҳузурида ғайб илми бору, у кўриб турибдими?! (Ғайбни фақат Аллоҳ билиб, бошқа ҳеч ким билмаслиги аниқ. Охиратнинг ғамини емай юрганлар нимага суянишади? Ғайбни билмагандан кейин инсон доимо ўзига охиратда фойда берадиган ишларни кўпроқ бажаришга ҳаракат қилмоғи лозим.)

أَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَىٰ ( 36 )

Ёки Мусонинг саҳифаларидаги сўзлар хабари унга берилмадими?

وَإِبْرَاهِيمَ الَّذِي وَفَّىٰ ( 37 )

Ва вафо қилган Иброҳимнинг?

أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَىٰ ( 38 )

«Ҳеч бир гуноҳкор жон бошқанинг гуноҳини кўтармас.

وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَىٰ ( 39 )

Ҳар бир инсонга ўз қилганидан бошқа нарса йўқ.

وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَىٰ ( 40 )

Ва, албатта, унинг қилмиши тезда кўринар.

ثُمَّ يُجْزَاهُ الْجَزَاءَ الْأَوْفَىٰ ( 41 )

Сўнгра жазо ёки мукофоти тўлиқ берилар», деб. (Ушбу зикр этилган маънолар Мусо а. с. нинг Тавротларида ва Иброҳим а. с. нинг саҳифаларида келгандир.)

وَأَنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ الْمُنتَهَىٰ ( 42 )

Ва, албатта, интиҳо Роббинг ҳузуридадир.

وَأَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَأَبْكَىٰ ( 43 )

Ва, албатта, кулдирган ҳам Ўзи, йиғлатган ҳам Ўзи.

وَأَنَّهُ هُوَ أَمَاتَ وَأَحْيَا ( 44 )

Албатта, ўлдирган ҳам Ўзи, тирилтирган ҳам Ўзи.

وَأَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَالْأُنثَىٰ ( 45 )

Албатта, икки жуфтни; эркак ва аёлни яратган ҳам Ўзи.

مِن نُّطْفَةٍ إِذَا تُمْنَىٰ ( 46 )

Нутфадан, оқиб тушганда.

وَأَنَّ عَلَيْهِ النَّشْأَةَ الْأُخْرَىٰ ( 47 )

Ва, албатта, кейинги пайдо қилиш зиммасидаги зот ҳам Ўзи.

وَأَنَّهُ هُوَ أَغْنَىٰ وَأَقْنَىٰ ( 48 )

Ва, албатта, беҳожат қилган ҳам Ўзи, бадавлат қилган ҳам Ўзи.

وَأَنَّهُ هُوَ رَبُّ الشِّعْرَىٰ ( 49 )

Ва, албатта Шеъронинг Роббиси ҳам Унинг Ўзи.

وَأَنَّهُ أَهْلَكَ عَادًا الْأُولَىٰ ( 50 )

Ва, албатта, биринчи Одни ҳалок қилган ҳам Ўзи.

وَثَمُودَ فَمَا أَبْقَىٰ ( 51 )

Ва Самудни боқий қолдирмаган ҳам Ўзи.

وَقَوْمَ نُوحٍ مِّن قَبْلُ ۖ إِنَّهُمْ كَانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَأَطْغَىٰ ( 52 )

Ва бундан олдин Нуҳ қавмини (ҳалок қилган ҳам Ўзи). Чунки улар ўта золим ва ўта туғёнга кетган эдилар.

وَالْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوَىٰ ( 53 )

Ва тўнтарилганни қулатган (ҳам Ўзи).

فَغَشَّاهَا مَا غَشَّىٰ ( 54 )

Бас, уларни ўраган нарса ўраб олди.

فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكَ تَتَمَارَىٰ ( 55 )

Шундай экан, Роббингнинг қайси неъматларига шак келтирасан?

هَٰذَا نَذِيرٌ مِّنَ النُّذُرِ الْأُولَىٰ ( 56 )

Бу аввалги огоҳлантирувчилар каби бир огоҳлантирувчидир. (Огоҳ бўлинглар: аввалги огоҳлантирувчиларга душман бўлганларнинг куни сизларнинг бошингизга тушиб қолмасин!)

أَزِفَتِ الْآزِفَةُ ( 57 )